Các chuyên mục 
“Tôi xin gởi đến gia đình Thượng nghị sĩ John McCain sự kính trọng và lời chia buồn sâu sắc nhất. Gởi đến ông trái tim và lời cầu nguyện của chúng tôi!” Ông Trump đăng trên Twitter vào 5h44′ chiều (giờ miền Đông.)
Theo các tường trình, đương kim Tổng thống Mỹ không được mời tham dự tang lễ của Thượng nghị sĩ Cộng hoà.
Hai người đàng ông Cộng hoà này là kẻ thù chính trị. Ông McCain là thành viên dẫn đầu nhóm “Never Trumpers” – những người bảo thủ từ chối cùng hội cùng thuyền với ông Trump. Còn ông Trump lại dành thái độ khinh thị đối với McCain rõ ràng từ mùa hè năm 2015, một thời gian ngắn sau khi tuyên bố tranh cử, bằng việc ném ra những lời chê bai về hồ sơ quân ngũ của ông McCain.
Tại một diễn đàn chính trị ở Iowa, ông ta tuyên bố “McCain không phải là một anh hùng chiến tranh” vì “ông ta bị bắt,” và “Tôi thích những người không bị bắt.” Bất chấp những chỉ trích gay gắt, ông Trump không những từ chối xin lỗi mà còn bảo không hối tiếc.
Trong khi ông Trump tránh phục vụ quân ngũ thì ông McCain lại là một phi công của Hải quân Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam. Vào năm 1967, ông bị miền Bắc Việt Nam bắn hạ và bị giam cầm hơn 5 năm. Trong những năm tù Việt cộng, John McCain thường xuyên bị tra tấn, đánh đập, dẫu vậy nhưng ông từ chối đề nghị được phóng thích sớm hơn so với những người bị bắt giữ trước đó.
Vài ngày trước khi ông Trump đưa ra tuyên bố coi thường John McCain, Thượng nghị sĩ ở Arizona bảo rằng, ứng cử viên Cộng hoà “khuấy động những cơn điên khùng” khi đưa ra những lời nhận xét không hay về người nhập cư Mexico tại tiểu bang của ông.
Và trong những năm qua, hai người đàn ông tiếp tục va chạm.
Nhiều lần trong mùa hè năm ngoái, Tổng thống Mỹ chế giễu, nhạo báng McCain tại các buổi vận động. Còn McCain, chỉ vài ngày sau khi được chuẩn đoán bệnh, ông đã ra dấu tay quay ngón cái xuống, bỏ phiếu chống dự luật bãi bỏ và thay thế ObamaCare tại Thượng viện. Và ông Trump không thể vào bỏ qua việc này, cho đến tận bây giờ Tổng thống Mỹ vẫn còn ấm ức về lá phiếu của ông McCain.
Ông liên tục lên Twitter chỉ trích Thượng nghị sĩ đã “làm Arizona thất vọng.” Trong một buổi vận động tại Tennessee hồi tháng 3 năm nay, ông Trump vẫn lôi lá phiếu chống ra để tấn công ông McCain.
Trong tháng này, Tổng thống Mỹ ký dự luật chi tiêu quốc phòng $717 tỉ Mỹ kim có tên Đạo luật Uỷ quyền Quốc phòng John McCain – John S. McCain National Defense Authorization Act – nhưng lại không hề nhắc đến tên Thượng nghị sĩ, thay vào đó, ông ta quảng bá lực lượng Space Force. Cựu Ngoại trưởng John Kerry, cũng là cựu chiến binh chiến tranh Việt Nam, đã gọi cảnh tượng này “nhục nhã.” Chưa hết, chỉ vài tiếng sau khi ký đạo luật mang tên John McCain, ông Trump lôi Thượng nghị sĩ ra xúc phạm.
Tổng thống Mỹ cũng được cho đem cử chỉ bỏ phiếu của ông McCain ra cười nhạo. Thậm chí, nhân viên của ông cũng theo bước ông chủ. Trong một buổi họp, phụ tá Kelly Sadler chỉ trích quan điểm của ông McCain bằng tuyên bố “Đằng nào ông ấy cũng chết!”
Khi ông Trump đe doạ Bắc Hàn trên Twitter, ông McCain bày tỏ phản đối: “Tôi không nghĩ đó là cách ông tấn công vấn đề và đối phó với thách thức như vậy.” Hay trước hành vi ứng xử của ông Trump tại Hội nghị Thượng đỉnh NATAO vừa qua, John McCain bảo: “thất vọng nhưng cuối cùng không có gì ngạc nhiên.” Sau khi ông Trump chúc mừng Tổng thống Nga Vladimir Putin thắng cử, John McCain lưu ý: “Một tổng thống Mỹ không dẫn đầu thế giới tự do việc bằng chúc mừng những nhà độc tài thắng các cuộc bầu cử giả mạo.”
Sau khi ông Trump tại hội nghị thượng đỉnh với Putin đã đứng về phía Moscow, từ chối chấp nhận đánh giá của cộng đồng tình báo Mỹ về việc Nga can thiệp vào bầu cử Mỹ, ông McCain không giấu nổi thất vọng. Thượng nghị sĩ cho rằng, đây “là một trong những ứng xử nhục nhã nhất của một tổng thống Mỹ” từ trước đến nay.
Liệu ông Trump có rút lại những lời chỉ trích ông John McCain nữa hay không khi mà Thượng nghị sĩ đã qua đời, chúng ta còn phải chờ xem.
Hồi đầu năm, Meghan McCain, con gái Thượng nghị sĩ, và là xướng ngôn viên truyền hình, từng cho biết, Toà Bạch Ốc gởi lời xin lỗi riêng đến gia đình vì một số lời nhận xét của Tổng thống trước đây. Tuy nhiên, những cuộc tấn công của ông Trump sẽ khó mà tha thứ được, cô Meghan cho biết thêm.
Hương Giang (Theo Huffington Post)
John McCain tố cáo tội ác chiến tranh của CSVN – Tường thuật của ông John McCain về việc tra tấn của Việt Cộng
“Tôi chuẩn bị cho chuyến oanh tạc miền Bắc Việt Nam lần thứ 23 của tôi từ sáng sớm – đó là trận đánh đầu tiên vào thủ đô của địch, Hà Nội” (Ứng cử viên Tổng Thống Hoa Kỳ John McCain viết trong tường thuật).
Mục tiêu của chúng tôi là nhà máy nhiệt điện ở gần một cái hồ nhỏ giữa thành phố. Trên độ cao khoảng 9000 feet, khi chúng tôi chuyển hướng vào phía trong thành phố để tới mục tiêu thì đèn báo động lóe sáng và tín hiệu báo có ra đa địch bắt đầu vang lên lớn đến nỗi tôi phải tắt nó đi.
Tôi đã nhìn thấy khói và bụi bốc lên từ mặt đất như những đám mây khổng lồ khi hỏa tiễn đất đối không bắn vào chúng tôi. Chúng tôi càng tới gần mục tiêu, hệ thống phòng không càng ác liệt hơn. Tôi nhận ra mục tiêu ở cạnh một cái hồ nhỏ và tôi nhào ngay xuống đó vừa lúc tín hiệu báo động ngưng kêu để báo cho tôi biết là hỏa tiễn địch đang lao vào tôi.
Tôi biết là phải cho máy bay lăn vòng ra phía ngoài và dùng thao tác tránh né – bay “luồn lách” theo cách nói của các phi công – nhưng chính đó là lúc tôi sắp sửa thả bom, và nếu tôi bay luồn lách thì tôi sẽ không bao giờ có thời gian, và chắc chắn là cũng không có cả can đảm để bay trở lại mục tiêu, một khi tôi thoát được quả hỏa tiễn đó. Như vậy là từ độ cao 1000 mét, tôi thả quả bom, rồi tôi kéo cần lái trở lại để bắt đầu cho máy bay vọt thẳng lên một độ cao an toàn hơn.
Trong giây phút chớp nhoáng, trước khi máy bay bắt đầu phản ứng thì quả hỏa tiễn đã thổi tung mất cánh máy bay bên phải. Tôi biết là máy bay của mình đã bị hỏa tiễn bắn trúng. Chiếc máy bay A-4 của tôi đang bay với tốc độ khoảng 900 cây số/giờ, đã lao nhanh xuống mặt đất theo vòng xoáy trôn ốc. Khi bị trúng hỏa tiễn, tôi đã phản ứng một cách máy móc là với lấy và kéo cái cần bật của ghế ngồi. Tôi bị đập vào máy bay làm gãy cánh tay trái, ba chỗ của cánh tay phải, đầu gối phải và ngất đi. Những người chứng kiến nói rằng cái dù của tôi chỉ vừa mở là tôi rớt ngay xuống chỗ nước nông của hồ Trúc Bạch.
Ðồ trang bị trên người nặng khoảng 25 ki-lô, tôi chìm xuống đáy hồ, và chạm đất bằng cái chân còn lành của tôi. Tôi không hề cảm thấy đau khi chạm đáy hồ, và tôi không hiểu tại sao tôi không thể dùng cánh tay để kéo cái chốt áo cứu đắm của tôi. Tôi lại bị chìm xuống đáy hồ một lần nữa. Khi chạm đáy hồ lần thứ hai, tôi đã cố gắng để bơm phồng cái áo cứu đắm của tôi bằng cách dùng răng để kéo cái chốt của nó ra. Sau đó tôi lại bị bất tỉnh một lần nữa. Lần thứ hai bị chìm thì tôi được kéo lên bờ bằng những cái sào tre. Một đám đông khoảng vài trăm người Việt Nam bu quanh tôi, lột trần tôi ra, khạc nhổ vào mặt tôi, đá và đánh tôi.
Sau khi quần áo và đồ trang bị của tôi bị lột ra hết, tôi thấy đau nhói ở đầu gối bên phải. Tôi nhìn xuống thì thấy cái bàn chân phải của tôi nằm ngay cạnh đầu gối bên trái của tôi ở một góc 90 độ. Tôi bật kêu lên: “Trời ơi! Cái chân của tôi!”. Một người nào đó đã dùng báng súng phang mạnh vào tôi làm xương vai của tôi bị gẫy ra. Một người khác thì dùng lưỡi lê đâm vào mắt cá chân và háng của tôi. Một người đàn bà, có thể là nữ y tá, đã cố gắng thuyết phục đám đông không nên hành hạ tôi thêm nữa. Sau đó bà ấy dùng các thanh nẹp tre để kẹp chân và cánh tay phải của tôi. Tôi cảm thấy đôi chút nhẹ nhõm khi chiếc xe tải của quân đội tới chỗ tôi bị bắt.
Mấy người lính đặt tôi vào cái cáng, mang lên xe tải và lái đi vài khu phố tới một nhà tù được xây cất theo kiểu Pháp, đó là Hỏa Lò mà tù binh chúng tôi gọi là khách sạn Hilton Hà Nội. Khi cánh cửa sắt đồ sộ được đóng lại vang lên tiếng loảng xoảng phía sau tôi, tôi chưa bao giờ cảm thấy khiếp sợ ghê gớm như vậy. Hôm đó là ngày 26 tháng 10, năm 1967. Lúc đó tôi 31 tuổi, và là thiếu tá Hải Quân Hoa Kỳ khi máy bay của tôi bị bắn rớt. Suốt hai thế kỷ, thanh niên trong dòng họ tôi được dạy dỗ để ra chiến trường với tư cách là sỹ quan trong quân lực Hoa Kỳ.
Phi công Hải quân trẽ John McCain.
Tôi là con và cháu của các sỹ quan Hải Quân, và cha của tôi tin tưởng rằng mỗi khi gặp nghịch cảnh, tôi phải noi theo những tấm gương mà cha tôi đã nêu lên. Mấy người lính dẫn tôi vào trong một xà lim trống, đặt cái cáng tôi đang nằm trong đó xuống sàn và phủ cái chăn lên mình tôi. Trong vài ngày sau, tôi sống trong tình trạng lúc tỉnh, lúc mê. Những người hỏi cung gọi tôi là tội phạm chiến tranh, và khai thác tin tức quân sự. Họ đánh đập tôi liên hồi, và tôi bắt đầu cảm thấy đau khủng khiếp ở những chỗ chân tay bị gãy. Tôi bất tỉnh sau vài cú đánh.
Tôi nghĩ, nếu mình có thể chịu đựng được, họ sẽ mủi lòng và đưa tôi đi bệnh viện. Nhưng tới ngày thứ tư, tôi nhận biết tình trạng của tôi đã trở nên nghiêm trọng hơn. Tôi bị sốt nóng và thời gian bất tỉnh trở nên lâu hơn. Tôi nằm trong cái vũng của những thứ do tôi nôn mửa cùng với những thứ do cơ thể tôi bài tiết ra, và đầu gối tôi đã bắt đầu sưng tấy lên khủng khiếp và bị biến màu đi. Nhân viên y tế gọi Zorba tới bắt mạch cho tôi. Tôi hỏi rằng: “Các ông sắp đưa tôi đi bệnh viện có phải không? Ông ta trả lời: “Không, quá trễ rồi”. Nỗi kinh hoàng về cái chết ập tới bất thần. Người Việt Nam luôn luôn từ chối điều trị cho những người bị thương trầm trọng.
Thật là hạnh phúc, tôi lại rơi vào cơn mê. Một lúc sau tôi tỉnh lại khi viên trưởng trại, một tên chó đẻ hèn hạ tên là Bug (Bắc) xô vào xà lim của tôi với vẻ hốt hoảng, lớn tiếng rằng: “Cha của anh là một đô đốc có uy tín lớn, bây giờ chúng tôi đưa anh đi bệnh viện”. “Xin Trời ban phước cho cha tôi”. Thật không thể hiểu được nếu không nhìn thấy họ đã sung sướng biết bao khi bắt được con trai của một đô đốc và tôi hiểu rằng chính cái địa vị của cha tôi đã trực tiếp liên can đến sự sống còn của tôi. Tôi được chuyển đến một bệnh viện ở trung tâm thành phố Hà Nội.
Tới hai ngày sau đó, tôi thấy mình nằm trong một căn phòng bẩn thỉu, muỗi “nhiều như trấu” và chuột nữa. Mỗi khi trời mưa, bùn và nước đọng thành vũng trong sàn nhà. Không có ai lưu tâm đến việc giúp tôi rửa những cáu ghét nhầy nhụa trên thân thể tôi. Tôi đã bắt đầu phục hồi được trí não, và những người thẩm vấn đã tới bệnh viện để tiếp tục làm việc. Sự đánh đập cũng giới hạn trong thời gian ngắn bởi vì tôi đã thốt ra những tiếng kêu thét rợn tóc gáy khi tôi bị đánh và những người thẩm vấn tôi tỏ ra lo ngại rằng nhân viên của bệnh viện có thể phản đối họ. Cuối cùng thì tôi cho họ biết tên chiến hạm của tôi và số hiệu của hạm đội. Khi bị hỏi về những mục tiêu dự trù trong tương lai, tôi kể tên những thành phố đã từng bị oanh tạc.
Ðầu tháng 12, họ giải phẫu chân phải của tôi, cắt hết các dây chằng ở một bên đầu gối, chỗ đó không bao giờ có thể hồi phục hoàn toàn được. Tới cuối tháng 12, họ quyết định cho tôi xuất viện. Tôi bị sốt cao độ, tiêu chảy và mất khoảng 25 ký lô, chỉ còn nặng 45 ký lô thôi. Ngực tôi vẫn còn bó bột và chân đau nhừ tử. Tôi bị bịt mắt, đặt trong thùng xe tải và đưa tới một nhà tù gọi là Ðồn Ðiền (The Plantation). Thật là một niềm khuây khỏa lớn lao cho tôi, vì được giam chung xà lim với 2 người tù khác là hai thiếu tá không quân “Bud” Day và Norris Overly.
Có một điều không thể nghi ngờ được là chính Bud và Norris đã cứu mạng sống của tôi. Sau đó hai người này đã nói ra cái ấn tượng đầu tiên của họ khi gặp tôi là thấy tôi sinh lực kiệt quệ, mắt lồi ra, đờ đẫn vì sốt, đó là một người đứng trước ngưỡng cửa của tử thần. Hai bạn đó nghĩ rằng người Việt Nam đợi cho tôi chết và giao tôi cho hai bạn đó săn sóc tôi để họ khỏi bị lên án nếu tôi chết. Bud đã bị thương nặng khi nhảy dù khẩn cấp ra khỏi máy bay. Sau khi bị bắt, anh ấy đã trốn thoát gần tới một phi trường dã chiến của Mỹ thì bị bắt lại. Bọn người bắt anh ấy đã dùng vòng thòng lọng bằng dây thừng để cuốn quanh vai của anh ấy rồi xiết thật chặt cho tới khi hai bả vai của anh ấy hầu như sắp chạm vào nhau, rồi trói hai cánh tay của anh ấy lại và treo anh lên xà nhà của nơi tra tấn làm hai vai của anh ấy bị xé rời nhau ra.
Tù binh John McCain bị giam tại Hỏa Lò – khách sạn Hilton Hà Nội.
Tình trạng như thế kéo dài trong nhiều giờ đồng hồ. Bud không bao giờ chấp nhận sự khai thác của người Việt Nam về những tin tức quân sự. Thà Bud để cho bọn đó đập gẫy cánh tay phải của anh lần thứ hai, đó là cánh tay vốn dĩ đã bị gẫy, và chúng còn dọa đập gẫy nốt cánh tay kia, chứ anh không hề cho chúng một mẩu tin nào. Vì những thương tích của Bud nên anh không thể giúp gì trong việc săn sóc thân thể của tôi. Norris là người có bản chất hòa nhã, nhẫn nhục, đã làm vệ sinh thân thể cho tôi, đút cho tôi ăn và giúp tôi đổ bô phân và nước tiểu.
Nhờ có hai người bạn này, tôi đã bắt đầu hồi phục. Tôi đã sớm tự đứng dậy và có thể dùng đôi nạng để đi lại trong cái xà lim đó. Tháng 4 năm 1968, Bud bị chuyển đi nhà tù khác. Norris thì được trả tự do dưới cái gọi là “ân xá” và tôi còn bị giam riêng trong hai năm nữa. Mặc dầu tôi còn phải dùng đôi nạng để đi lại khập khiễng trong xà lim của tôi, hình dạng tôi vẫn còn thê thảm lắm, tôi không thể nhặt lên hoặc cầm bất cứ một cái gì. Bệnh kiết lỵ đã làm tôi khổ sở. Thức ăn và nước uống bị thải ra ngay tức khắc, và dạ dày bị đau quặn đã làm tôi rất khó ngủ. Cô độc là một vấn đề hãi hùng, nó đã đè bẹp tinh thần và làm suy yếu sức kháng cự của con người một cách có hiệu quả hơn bất cứ một hình thức hành hạ nào khác. Không có ai để tham vấn, con người bắt đầu nghi ngờ sự phán xét và can đảm của mình. Vài tuần lễ đầu tiên là gay go nhất.
Tuyệt vọng ập đến ngay tức khắc, và đó là một kẻ thù ghê gớm, tôi đã phải dựng lại trong trí nhớ những cuốn sách, những bộ phim mà tôi đã thưởng thức. Tôi đã thử viết sách và kịch bản về chính mình, trình diễn những chuỗi sự kiện trong cô đơn của xà lim. Tôi phải thận trọng ngăn ngừa trí tưởng tượng đã trở nên mãnh liệt đến nỗi thường xuyên đưa đẩy tôi tới một nơi trong tâm trí mà từ đó tôi không thể trở lại được nữa. Xà lim của tôi đối diện với phòng thẩm vấn ở bên kia sân. Giường nằm là một tấm ván, và một cái bóng đèn treo lủng lẳng trên sợi dây điện từ trần nhà thòng xuống. Bóng đèn thắp sáng suốt ngày đêm.
Cộng thêm với những khổ sở của chúng tôi là cái mái nhà lợp tôn đã làm tăng cái nóng của mùa hè lên khoảng 5 độ hoặc hơn thế. Giữa tháng 6 năm 1968, viên trưởng trại gọi tôi tới gặp hắn, có bày ra bánh bích quy, thuốc lá và hỏi tôi có muốn về với gia đình không. Tôi muốn nói là có: Tôi bị mỏi mệt, bệnh hoạn và sợ hãi. Nhưng cái quy tắc hành xử đã rõ ràng: “Những tù nhân Mỹ không thể chấp nhận tha có điều kiện, ân xá hoặc đặc ân”. Tôi nói là để tôi suy nghĩ về vấn đề đó. Tôi hiểu việc phóng thích tôi sẽ ảnh hưởng như thế nào tới cha tôi và các bạn đồng tù, và sau đó tôi được biết cái mà người Việt Nam hy vọng sẽ dành được. Ngày 4 tháng 7 cha tôi được thăng lên chức Tư Lệnh Thái Bình Dương.
Phía Việt Nam định chào mừng cha tôi bằng một ấn tượng tuyên truyền gây chú ý là trả tự do cho con trai của ông và coi đó như một hành động “thiện chí”. Hai tháng trôi qua, không có gì xảy ra. Và những đợt hành hạ lại bắt đầu. Tôi bị lôi vào trong căn phòng trống và giam ở đó 4 ngày. Từng đợt, bọn lính gác trở lại đánh đập tôi. Một tên giữ tôi cho những tên khác đánh đập túi bụi. Tôi bị gãy mấy xương sườn và hai cái răng. Suy nhược vì bị đánh đập và kiết lỵ, chân phải của tôi lại trở nên vô dụng, do đó tôi không thể đứng được. Tới đêm thứ ba thì tôi nằm trên máu, phân và nước tiểu của mình, vì mệt mỏi và đau đớn, tôi không thể chuyển động được.
Ba tên lính gác đỡ cho tôi đứng dậy rồi chúng đánh tôi cực kỳ khủng khiếp. Chúng để tôi nằm trên sàn nhà rên rỉ vì cực kỳ đau đớn ở cánh tay lại mới bị gãy ra. Tuyệt vọng vì đau đớn không thuyên giảm và tra tấn thì tàn bạo hơn. Tôi cố tự sát. Sau vài lần không thành công, tôi tìm cách để đứng dậy. Lật úp cái bô đựng phân và nước tiểu, tôi đứng lên đó, níu vào tường bằng cánh tay còn lành, tôi luồn cái áo của tôi qua cái cửa chớp và buộc thành vòng tròn. Khi tôi đang lồng cái vòng ấy vào cổ, tên lính gác nhìn thấy cái áo của tôi luồn qua cửa sồ, kéo tôi xuống và đánh tôi. Sau đó tôi lại làm lần thứ hai, một cố gắng tự sát nhẹ nhàng hơn. Vào ngày thứ tư, tơi đành chịu thua.
HQ Thiếu tá John McCain trong ngày trao trã tù binh năm 1973.
Tôi đã ký vào bản tự thú rằng: “Tôi là một tên tội phạm độc hại, và tôi đã thực hiện những công việc của một phi công”. Mấy tên lính gác bắt tôi cho thâu lời thú tội này vào trong băng ghi âm. Tôi từ chối, và bị đánh đập cho tới khi tôi đồng ý. Ðó là hai tuần lễ kinh khủng nhất trong đời tôi. Tôi rùng mình, như thể sự nhục nhã của tôi là một cơn sốt, và sẽ không còn ai nhìn tới tôi nữa, ngoại trừ trong sự thương hại hoặc khinh bỉ. Người Việt Nam dường như không bao giờ bận tâm tới việc làm thương tổn tới chúng tôi, nhưng họ luôn luôn thận trọng không để chúng tôi bị chết. Chúng tôi tin chắc rằng một số tù binh đã bị tra tấn tới chết và hầu hết là bị đối xử dã man.
Có một người, Dick Stratton, có những vết sẹo lớn bị nhiễm độc trên hai cánh tay vì bị tra tấn bằng dây thừng. Hai móng ngón tay cái bị xé rách toạc ra, và anh ấy bị châm bỏng bằng thuốc lá. Tuy nhiên, người Việt Nam đánh giá chúng tôi như những con bài để mặc cả trong vấn đề thương lượng hòa bình, và thường thì họ không có ý định giết chúng tôi khi họ tra tấn để buộc chúng tôi phải hợp tác với họ. Tới cuối năm 1969, những sự đánh đập thường lệ được ngừng lại, thỉnh thoảng chúng tôi nhận được những khẩu phần ăn thêm. Hoàn cảnh của chúng tôi không còn thảm khốc như những năm trước đó nữa. Tôi được trả tự do và trở về Mỹ khi chiến tranh kết thúc, tính tới tháng 3 năm 1973, tôi đã bị cầm tù trong 5 năm rưỡi.
Chúng tôi được dạy phải có niềm tin nơi Thượng Ðế, nơi tổ quốc, và tin nhau. Hầu hết chúng tôi đã sống như vậy. Nhưng điều cuối cùng của những niềm tin này – niềm tin vào nhau – là vũ khí phòng vệ tối hậu của chúng ta, là những thành lũy mà kẻ thù của chúng ta không thể vượt qua được. Ðó là niềm tin tôi đã ấp ủ từ trong Học Viện Hải Quân. Ðó là niềm tin của cha tôi, ông tôi. Trong nhà tù, tôi là một người dơ dáy, què quặt, suy nhược, tất cả những gì tôi còn giữ lại trong phẩm hạnh của tôi là niềm tin của cha-ông (FATHERS) tôi. Như vậy là đủ.
Thượng nghị sĩ John McCain từng nói gì về Biển Đông?
TrangPhilstarhôm 27/8 điểm lại những phát ngôn và hành động đáng chú ý của Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ John McCain vừa qua đời vì bệnh ung thư não.
Tại sự kiện Đối thoại An ninh Shangri-la diễn ra ở Singapore năm 2012, McCain và Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Joe Lieberman cảnh báo rằng Trung Quốc không hành động như một cường quốc "trưởng thành" tại Biển Đông.
Thượng Nghị sĩ John McCain: cầu nối Mỹ-Việt
VN: dấu mốc quan trọng trong cuộc đời McCain
Người Mỹ gốc Việt nói về TNS John McCain
"Cựu Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu từng nói rằng ông tin rằng Trung Quốc sẽ đối xử rất tốt với chúng ta cho đến khi họ hải quân của họ đủ mạnh để bảo chúng ta rời khỏi Tây Thái Bình Dương (gồm cả Biển Đông," ông McCain nói.
Khi xung đột giữa Trung Quốc và Việt Nam leo thang về vụ Bắc Kinh đưa giàn khoan vào gần quần đảo Hoàng Sa vào năm 2014, McCain lên tiếng cáo buộc Bắc Kinh thay đổi hiện trạng trong khu vực.
"Những hành động này của Trung Quốc dựa trên những yêu sách không có cơ sở trong luật pháp quốc tế. Thực tế, giàn khoan của Trung Quốc đang đặt tại khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam, được định nghĩa rõ ràng theo luật pháp quốc tế. Phận sự của các quốc gia có trách nhiệm là phải kiên quyết đòi nhà lãnh đạo Trung Quốc thực hiện các bước ngay lập tức giảm căng thẳng và trả lại hiện trạng của Biển Đông."
AFP/ROBYN BECKÔng John McCain thăm lại Hỏa Lò
Ông John McCain làm gì ở Việt Nam?
Mỹ: Thượng nghị sĩ John McCain ngưng điều trị ung thư não
"Trong khi Trung Quốc đang xây dựng và quân sự hóa các thực thể ở Biển Đông và ngày càng hung hăng để đạt được mục đích, Hoa Kỳ phải tiếp tục trợ giúp các đối tác và đồng minh khi các nước này đương đầu với Bắc Kinh. Điều này đòi hỏi không chỉ thường xuyên thực thi tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, mà còn giúp tăng cường năng lực hàng hải của các quốc gia Đông Nam Á, cũng như tiến hành các đợt tập trận và tuần tra chung."
Từ nhiều tháng trước khi Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) ban hành phán quyết về Biển Đông vào tháng 7/2016, TNS John McCain thúc giục Hoa Kỳ điều hạm đội tàu sân bay đến bãi cạn Scarborough.
Thời điểm đó, ông nói: "Nếu Trung Quốc tuyên bố lập Vùng Nhận dạng Phòng không (ADIZ) ở Biển Đông, Mỹ phải chuẩn bị thách thức yêu sách này ngay lập tức bằng cách điều chiến đấu cơ đến khu vực bị ảnh hưởng mà không tuân thủ yêu cầu nộp kế hoạch bay theo đòi hỏi của Bắc Kinh."
"Đây là lúc để Hoa Kỳ vượt lên những biểu hiện tượng trưng và khởi động một chiến dịch tự do hàng hải mạnh mẽ."
"Các cuộc tuần tra, tập trận chung nên được mở rộng và các cuộc tuần tra giám sát đại dương để thu thập thông tin tình báo trên khắp Tây Thái Bình Dương cần được tiếp tục."
VGP'Biểu tượng'
Theo trang Thông tin Chính phủ, hôm 27/8, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã đến Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội để chia buồn về việc Thượng nghị sĩ John McCain từ trần.
Ông Minh viết trong sổ tang mở tại Đại sứ quán Mỹ: "Đối với Chính phủ và nhân dân Việt Nam, ngài Thượng nghị sĩ John McCain luôn là biểu tượng cho thế hệ nghị sĩ - cựu binh chiến tranh Việt Nam, là người đi đầu và có nhiều đóng góp to lớn trong việc hàn gắn vết thương chiến tranh, bình thường hóa và thúc đẩy quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ.
"Chúng tôi luôn trân trọng những nỗ lực của ngài Thượng nghị sĩ trong việc xây dựng và phát triển quan hệ Việt Nam và Hoa Kỳ trong những thập kỷ qua".
Thông cáo do Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam phát đi hôm 26/8 ghi: "Trong nhiều thập kỷ, ông McCain ủng hộ manh mẽ mối quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam, dũng cảm tạo dựng bước đường để hai quốc gia chúng ta chuyển đổi từ kẻ thù thành đối tác. Ông sẽ luôn được tưởng nhớ."
"Để tôn vinh những đóng góp của Thượng nghĩ sĩ McCain và của cựu đồng nghiệp của ông tại Thượng viện Hoa Kỳ, cũng là cộng sự lâu năm của ông trong các vấn đề về Hoa Kỳ - Việt Nam, là ông John Kerry, Phái đoàn Ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam sẽ khởi động Chương trình McCain/Kerry. Mỗi năm một lãnh đạo trẻ của Việt Nam có sự cam kết với dịch vụ công sẽ thực hiện một chuyến tham quan học tập tới Hoa Kỳ, qua đó làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa hai dân tộc và thúc đẩy di sản tích cực của Thượng nghị sĩ McCain."
Ông McCain, 81 tuổi, được chẩn đoán bị u não vào tháng 7/2017.
Ông rời Washington nhưng vẫn là một nhân vật chính trị có ảnh hưởng.
Gia đình ông nói trong một thông cáo gửi tới giới truyền thông Hoa Kỳ hôm 24/8: "Năm ngoái, Thượng nghị sĩ John McCain đã chia sẻ về việc ông được chẩn đoán u não và tiên lượng xấu."
"Tiến triển của bệnh và tuổi tác ngày càng cao đã đưa ông tới quyết định này."
"Với ý chí mạnh mẽ vốn có, ông đã chọn ngừng điều trị y tế."
GETTY IMAGESÔng McCain từng là Thượng nghị sỹ suốt sáu nhiệm kỳ, và là ứng cử viên tổng thống Mỹ năm 2008.
Ông được chẩn đoán ung thư não sau khi các bác sĩ phát hiện ra khối u trong quá trình phẫu thuật loại bỏ cục máu đông trên mắt trái của ông hồi tháng Bảy năm ngoái.
Có cha và ông đều là đô đốc Hải quân Hoa Kỳ, ông McCain là một phi công chiến đấu trong Chiến tranh Việt Nam. Khi máy bay của ông bị bắn hạ, ông trở thành tù nhân chiến tranh ở Việt Nam trong năm năm.
Khi ở trong tù, ông đã chịu những trận tra tấn khiến ông bị tàn tật.
Mối quan hệ với Việt Nam
GETTY IMAGESNăm 2009, Thượng nghị sỹ John McCain từng trở lại thăm di tích nhà tù Hỏa Lò nơi giam giữ ông suốt 5 năm trong thời gian chiến tranh Việt Nam.
Ông xem những vật dụng trưng bày, trong đó có cả bộ quân phục ông mặc năm 1967 khi máy bay của ông rớt tại Hồ Trúc Bạch.
Trong chuyến thăm này, ông John McCain kêu gọi bước tiến mới trong quan hệ Mỹ-Việt và đề cập vấn đề nhân quyền.
"Chúng tôi muốn thấy sự gia tăng quan hệ quân sự giữa hai đất nước và khi trả lời các câu hỏi, tôi nhấn mạnh cùng với phát triển kinh tế phải có tiến triển chính trị và tăng cường tôn trọng nhân quyền."
Ông cũng nhắc đến vấn đề Biển Đông, nhấn mạnh Hoa Kỳ "có mối quan tâm và lợi ích trong tự do hàng hải trong khu vực và giải quyết hòa
John McCain và 3 điều Việt Nam không bao giờ muốn nói tới
Ông được chính quyền Việt Nam coi như một người bạn lớn, người có công thúc đẩy quá trình bình thường hoá quan hệ Việt – Mỹ, là cầu nối giữa hai đất nước. Việc ông từng là “giặc lái Mỹ” bị bắt sống và bị giam giữ như một tù nhân chiến tranh từ năm 1967 đến năm 1973 cũng là một chi tiết thường xuyên xuất hiện trên báo chí chính thống.
Tuy nhiên, có ít nhất ba điều chính quyền và báo chí chính thống nước ta sẽ không muốn nói tới.
1. John McCain cáo buộc chính quyền Việt Nam tra tấn ông trong trại giam
Tù binh John McCain được bác sĩ Việt Nam chữa bệnh trong thời gian ông bị giam giữ ở Hà Nội. Ảnh: Getty Images.
Khi được người dân Hà Nội vớt lên từ hồ Trúc Bạch, hai tay và một chân của ông đã bị gãy hoặc chấn thương nặng. Cán bộ giam giữ không cho ông chạy chữa trong nhiều ngày do ông kiên quyết từ chối hợp tác. “Ông sẽ không được điều trị y tế cho đến khi ông chịu nói”, một cán bộ nhắc đi nhắc lại với ông.
John McCain chỉ được đi điều trị sau khi một cán bộ cho biết: “Bố ông là một tướng to, giờ chúng tôi sẽ đưa ông đi bệnh viện”.
Có những giai đoạn, suốt bốn ngày liền, ông bị cán bộ đánh đập mỗi hai hay ba giờ, khiến tay trái của ông và xương sườn bị gãy.
“Họ muốn tôi xin lỗi vì những tội ác tôi đã gây ra với người dân Bắc Việt và rằng tôi biết ơn họ đã điều trị cho tôi”, McCain viết.
Ông sau cùng quyết định viết tuyên bố nhận tội.
“Tôi cảm thấy thật kinh khủng về điều đó. Tôi tự nói với bản thân rằng, ‘Chúa ơi, tôi thực sự không có lựa chọn nào’. Tôi đã học được một điều mà tất cả chúng tôi đều học được ở đó: Ai cũng có một ngưỡng chịu đựng của mình. Tôi đã chạm tới cái ngưỡng của tôi”.
Trường hợp của John McCain có thể được coi là một ví dụ cho thấy, khi bị tra tấn đến một mức độ nào đó, con người sẵn sàng nhận những tội mà họ cho rằng họ không hề phạm phải.
Sau khi nhận tội, McCain day dứt vì ý nghĩ cho rằng mình đã phản bội nước Mỹ. Ông tự tử không thành do cán bộ quản giáo phát hiện và chạy chữa kịp thời.
Chính quyền Việt Nam chưa bao giờ thừa nhận họ tra tấn John McCain. Cho đến nay, tất cả những gì người ta biết là qua lời kể của ông. Điều đáng nói là những lời kể này chưa bao giờ xuất hiện trên báo chí Việt Nam và quan chức Việt Nam cũng chưa bao giờ bị báo chí chất vấn về nghi án tra tấn tù binh này.
2. John McCain bảo trợ cho một chương trình tị nạn cho người Việt Nam
Thượng nghị sĩ John McCain gặp gỡ với nhạc sĩ Trúc Hồ và một nhóm đại diện của người Việt Nam tị nạn định cư tại Mỹ. Ảnh: SBTN.
Cái tên John McCain gắn liền với một đạo luật quan trọng đối với cộng đồng người Việt Nam ở Mỹ: McCain Amendment.
Đạo luật này cho phép con cái đã trưởng thành của những cựu sĩ quan Việt Nam Cộng hoà bị đi học tập cải tạo sau năm 1975 được đi định cư ở Mỹ.
Để hiểu rõ đạo luật này ta cần quay về với một chương trình tái định cư nổi tiếng có tên “Ra đi có trật tự” (Orderly Departure Program), một chương trình quốc tế do Cao uỷ Liên Hiệp Quốc về Người tị nạn điều phối, ra đời năm 1979 và kéo dài tới năm 1997. Đây là một phản ứng của cộng đồng quốc tế trước làn sóng vượt biên ồ ạt của người Việt Nam sau năm 1975 nhằm trốn tránh sự đàn áp của “bên thắng cuộc”. Chương trình này đã đưa hơn 600 nghìn người Việt Nam đi định cư ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có đến hơn 450 nghìn người tới Mỹ.
Theo chương trình ODP, con cái chưa kết hôn của các cựu sĩ quan Việt Nam Cộng hoà đã từng bị đi học tập cải tạo đều được đi định cư Mỹ theo diện tị nạn phụ thuộc. Điều kiện là họ phải được cha mẹ đã đi tị nạn bảo lãnh hoặc đi cùng cha mẹ là người tị nạn. Tuy nhiên, kể từ tháng 4/1995, Bộ Ngoại giao Mỹ thay đổi chính sách và từ chối đơn của những người thuộc diện này.
Năm 1997, John McCain đã đề xuất một dự luật phục hồi quy chế tị nạn phụ thuộc cho những người thuộc diện này mà đã trên 21 tuổi và chưa kết hôn tại thời điểm hồ sơ tị nạn của cha mẹ họ được chấp thuận. Dự luật này được Quốc hội Mỹ thông qua và được Tổng thống Bill Clinton ký ban hành ngày 1/5/1998, có hiệu lực đến 30/9/1999. Nó tiếp tục được Tổng thống kế nhiệm George W. Bush gia hạn hiệu lực từ 30/5/2002 đến 30/9/2003.
McCain Amendement đã là cánh cửa mở ra vào lúc con cái của nhiều cựu sĩ quan Việt Nam Cộng hoà đã hết hy vọng được đi định cư ở Mỹ.
Bản chất của đạo luật này, cũng như các chương trình tái định cư cho người tị nạn Việt Nam nói chung, là mở ra một lối thoát cho những người bị chính quyền Việt Nam trả thù sau khi chiến tranh kết thúc năm 1975. Hoạt động trả thù đó diễn ra dưới nhiều hình thức: đưa đi học tập cải tạo (một hình thức giam giữ không có án) trong nhiều năm, tịch thu tài sản, đưa đi các vùng kinh tế mới, phân biệt đối xử một cách có hệ thống, v.v. Kết quả là hàng triệu người đã vượt biên ra đi, hàng trăm nghìn đã chết trên biển trong hai mươi năm sau chiến tranh.
Những điều này, dĩ nhiên, cũng không có cơ hội xuất hiện trên mặt báo chính thống Việt Nam.
3. John McCain thường xuyên gặp các nhà hoạt động dân chủ Việt Nam
Thượng nghị sĩ John McCain gặp gỡ với các nhà hoạt động dân chủ Nguyễn Văn Đài, Phạm Hồng Sơn và Lê Quốc Quân trong một chuyến thăm tới Việt Nam. Ảnh: FB Lê Quốc Quân.
Năm 1985, John McCain trở lại Việt Nam lần đầu tiên sau khi được trả tự do. Lúc này, ông đang là dân biểu của Hạ viện Hoa Kỳ.
Kể từ đó, ông là vị khách thường xuyên của Việt Nam. Các chuyến thăm của ông bao gồm nhiều cuộc tiếp xúc với chính giới, cộng đồng doanh nghiệp, và… các nhà hoạt động dân chủ.
Là một người nhiệt thành ủng hộ các giá trị tự do, McCain luôn có thái độ cứng rắn với các chế độ độc tài. Đối với Việt Nam, thái độ cứng rắn đó của ông không thường xuyên được thể hiện rõ bằng lời nói, mà bằng các cuộc gặp gỡ với giới bất đồng chính kiến, vốn luôn nằm trong tầm ngắm của chính quyền.
Các cuộc gặp gỡ này không được nhắc đến trên báo chí chính thống Việt Nam như các hoạt động khác của ông. Thường diễn ra ở Đại sứ quán, Lãnh sự quán Mỹ hoặc một khách sạn nào đó, ông lắng nghe các nhà hoạt động nói về tình hình nhân quyền Việt Nam và những gì mà họ muốn ông giúp.
Nhân ngày John McCain qua đời, luật sư Lê Quốc Quân, một nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng, viết trên Facebook: “Lần cuối gặp ông là năm tháng 6 năm ngoái (2017) khi ông sang Việt Nam. Lần này tôi quyết định đến gặp ông dù được chính quyền khuyến cáo là không được gặp. Tuy nhiên, tôi đã để lại một tin nhắn cho các nhân viên an ninh rằng: ‘Ông ấy là một người bạn trung nghĩa, của tôi và của Việt nam, dù các ông có ngăn cản thì tôi vẫn cứ đi’”.
Chính McCain là người đã ký vào thư gửi Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Minh Triết đề nghị trả tự do cho luật sư Lê Quốc Quân khi ông bị bắt giữ vào năm 2007. Luật sư Quân được trả tự do sau vài tháng giam giữ mà không có bản án nào.
Danh sách những người mà John McCain gặp gỡ còn có nhà báo Phạm Đoan Trang, luật sư Nguyễn Văn Đài, các nhà hoạt động Phạm Hồng Sơn, Nguyễn Chí Tuyến, Vũ Quốc Ngữ, và nhiều người khác.
Chính quyền Việt Nam có mọi lý do để không hài lòng về những cuộc gặp gỡ này và không cho phép báo chí chính thống nhắc tới.
Với tất cả những điều cấm kị đó, người Việt Nam không có được một bức tranh đầy đủ hơn về mối quan hệ đặc biệt giữa đất nước mình với John McCain.
Thượng Nghị Sĩ John McCain, người mà cuộc đời có nhiều gắn bó với cuộc chiến, đất nước và con người Việt Nam, đã qua đời hôm 25/8 để lại nhiều thương tiếc.
Hôm 27/8, BBC thực hiện một cuộc phỏng vấn nhanh với một số người Mỹ gốc Việt để tìm hiểu tâm tình và cái nhìn của người họ về di sản và con người của ông.
VN: dấu mốc quan trọng trong cuộc đời McCain
Ông John McCain thăm lại Hỏa Lò
Từ San Diego, California, ông Sĩ Lâm, cư dân và công chức của quận San Diego, đã sống trên đất Mỹ 34 năm, chia sẻ cảm nhận:
"Thượng Nghị Sĩ John McCain qua đời là một sự mất mát to lớn cho người dân Hoa Kỳ. Ông là một người đáng được kính nể với tư cách anh hùng tù binh trong chiến tranh Việt Nam, không khuất phục kẻ thù và nêu cao tinh thần hy sinh vì đồng đội. Ông là con cháu của tướng lãnh Hoa Kỳ được Hà Nội ban cho ân huệ trao trả tự do sớm hơn, nhưng ông đã quyết định ở lại cho đến khi các tù binh khác cũng được trao trả."
EPA"Là một công dân Mỹ tôi thương tiếc ông, vì sau khi về nước ông đã phục vụ trong quốc hội hơn 30 năm và nắm những chức vụ quan trọng. Người ta biết đến ông như một huyền thoại của một anh hùng. Riêng ông, ông muốn mọi người nhớ đến ông như một công dân sống để phục vụ tổ quốc. Có lẽ vì lý tưởng đó, một người suốt đời tận tụy hy sinh cho đất nước và đặt tổ quốc hàng đầu, ông đã vượt qua những rào cản của đảng phái để ủng hộ những chính sách nào chỉ thật sự mang lại lợi ích cho người dân."
"Là một người Mỹ gốc Việt tôi cũng vô cùng thương tiếc ông, vì ông là người đề xướng và vận động chương trình HO để mang qua Mỹ nửa triệu cựu sĩ quan quân lực VNCH và thân nhân. Ông luôn sát cánh với người Việt gốc Mỹ để đòi hỏi nhà cầm quyền phải mở rộng nhân quyền cho người Việt Nam."
Nói về di sản tinh thần của cố Thượng Nghị Sĩ John McCain, ông Sĩ Lâm nhận định:
"Ông ra đi để lại cho chúng ta những giá trị tinh thần vô cùng quý giá của lòng trì chí trong trách nhiệm, danh dự, quyết chí để phục vụ tổ quốc và đồng bào, đồng thời phụng sự nhân quyền cho nhân loại. Ông không những quan tâm đến đồng đội, các cựu chiến binh Hoa Kỳ mà còn hết lòng tự hào và cứu giúp các chiến hữu đồng minh VNCH từng phục vụ cùng chiến tuyến."
"Ông đã từng nói: 'Vinh dự lớn lao của đời tôi là được đồng hành phụng sự với những anh hùng ở Việt Nam, những người Mỹ mà tình đồng đội, sự dũng cảm và kiên cường của họ trước những khó khăn to lớn đã động viên chúng tôi chống lại những kẻ bắt giữ và tìm được sức mạnh và hy vọng ngay trong những giờ phút đen tối nhất."Ông luôn là người vận động và đẩy mạnh nhân quyền toàn cầu. Ông thẳng thừng chỉ trích luật tra tấn trước đây. Ông cũng lên tiếng bày tỏ sự thất vọng khi TT Trump sang Việt Nam đã không đề cập đến nhân quyền."
Ông John McCain làm gì ở Việt Nam?
FACEBOOKTừ Garden Grove, California, Luật Sư Nguyễn Quốc Lân, phó chủ tịch Học Khu Garden Grove, bày tỏ cảm tưởng:
"TNS John McCain là một người bạn chân tình nhất đối với cộng đồng người Việt tỵ nạn tại hải ngoại trong chính giới Hoa Kỳ. Ông nhận ra rằng Hoa Kỳ đã bỏ rơi Việt Nam trong cuộc chiến và do đó ông đã làm tất cả những gì đã có thể làm để đền bù lại lỗi lầm đó, ví dụ như vận động cho chương trình định cư của con lai, cựu tù nhân cải tạo, thuyền nhân Việt Nam, và các chính sách cứng rắn đối với vấn đề vi phạm nhân quyền tại Việt Nam."
GETTY IMAGES"Tuy nhiên, ông có quan điểm khác với đa số mọi người trong số người tỵ nạn chống cộng là ông tin vào chính sách bình thường hóa quan hệ và hoà giải để buộc Việt Nam phải cộng tác nhiều hơn để đem lại lợi ích nhiều hơn cho Hoa Kỳ và người Việt Nam, trong khi người Việt nam tại hải ngoại vẫn chủ trương truy phạt và không hoà giải với chính quyền Việt Nam. Cho dầu quan điểm có khác nhau, TNS John McCain vẫn là một vị ân nhân chân tình nhất của những người Việt Nam đau khổ dưới chế động cộng sản."
Từ Westminster, California, ông Trí Tạ, thị trưởng của thành phố được mệnh danh là thủ phủ của người Việt tị nạn, tỏ bày:
"Sự ra đi của Thượng nghị sĩ John McCain là một mất mát lớn của người dân Hoa Kỳ. Cuộc đời ông là cả một sự cống hiến. Ông đã phục vụ Hoa Kỳ qua bổn phận của một người lính trong thời trẻ và tận tụy phục vụ cho đến phút cuối đời qua vai trò của một nhà lập pháp. Người dân Hoa Kỳ sẽ nhớ ơn ông mãi mãi. Riêng với cộng đồng Việt tại hải ngoại, nhiều gia đình sẽ nhớ ơn ông vì đã cho họ cơ hội đặt chân đến Hoa Kỳ."
"Di sản tinh thần lớn nhất mà TNS John McCain để lại cho chúng ta là tinh thần cống hiến và trung thành phục vụ tổ quốc. Cuộc đời ông là một tấm gương cho các thế hệ sau học hỏi và tiếp nối."
OTHERÔng Tyler Diệp, Phó Thị Trưởng thành phố Westminster, California cho biết từng gặp gỡ Thượng Nghị Sĩ John McCain năm 2008, khi ông John McCain được đảng Cộnh Hòa đề cử làm ứng viên tổng thống, bày tỏ:
"Từ thời gian ông phục vụ trong chiến tranh tại Việt Nam, cho đến những đóng góp của ông trong chương trình H.O. để định cư vô số đồng hương tới Mỹ - Thượng Nghị Sĩ John McCain là một trong những ân nhân lớn nhất của chúng ta. Xin vĩnh biệt ông!"
TYLER DIEPTừ San Jose, California, ông Nguyễn Tâm, nghị viên của thành phố San Jose, nói:
"Tuy thuộc về đảng Dân Chủ nhưng tôi rất kính trọng và ngưỡng mộ Thượng Nghị Sĩ John McCain về sự hy sinh của ông trong cuộc chiến Việt Nam, và sau đó là chương trình cứu giúp thuyền nhân tị nạn và HO. Và hồi tháng Bảy năm ngoái, hình ảnh gây ấn tượng nhất khi ông lật ngón tay xuống đất là lá phiếu duy nhất quyết định bảo vệ đạo luật bảo hiểm sức khỏe ACA. Ông McCain quả thật là một người hùng thời chiến và nhà lãnh đạo thời bình. Cả thế giới đều ngưỡng mộ ông và lịch sử sẽ vinh danh ông."
Cộng Đồng Người Việt Quốc Gia Arizona và các cộng đồng bạn sẽ tổ chức buổi lễ thắp nến phân ưu và cầu nguyện cùng gia đình Thượng nghị sĩ John McCain. Một thông báo từ ông Đặng Thế Khương, chủ tịch tổ chức này cho hay hôm thứ Bảy 25/08. tranh chấp ở Hoàng Sa, Trường Sa cũng như các nơi khác."
Tiểu sử trên trang web của ông McCain nói thời gian trong tù, ông bị quản giáo đánh đập, bị biệt giam - các cáo buộc mà Việt Nam luôn bác bỏ.
5 điều đáng nhớ về ông John McCain
Dân trí Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain, người qua đời hôm 25/8, được biết đến là người có tâm và có tầm, sẵn sàng đứng lên bảo vệ cho những điều mà ông tin là đúng.
>> Cựu quản giáo nhà tù Hỏa Lò kể lại tù binh John McCain "bướng bỉnh"
>> Lãnh đạo thế giới tiếc thương ông John McCain
>> Cuộc đời thăng trầm của “người hùng nước Mỹ” John McCain
Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain (Ảnh: AFP)
Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain qua đời hôm 25/8 ở tuổi 81 do căn bệnh ung thư não. Ông được ca ngợi là người có chính kiến và bảo vệ cho lập trường của mình, bất kể khi phục trong quân ngũ hay hoạt động trong lĩnh vực chính trị. Báo USA Today đã liệt kê những điều cho thấy phẩm chất ấy của ông.
Sẵn sàng đối đầu với đảng Cộng hòa
Tuy là một nghị sĩ của đảng Cộng hòa nhưng ông McCain luôn sẵn sàng đối đầu với chính đảng của mình về các vấn đề mà ông cho rằng chưa thỏa đáng. Ông từng đấu tranh với đảng Cộng hòa về các vấn đề như biến đổi khí hậu, nhập cư.
Năm 2002, ông cùng với nghị sĩ Dân chủ Russ Feingold đã đề xuất một dự luật về hoạt động tài chính trong các chiến dịch tranh cử. Tuy nhiên, Tòa án tối cao Mỹ đã hủy bỏ những phần quan trọng của dự luật.
Năm sau đó, ông cùng với cựu Thượng nghị sĩ Dân chủ Joe Lieberman đề xuất một dự luật về chống biến đổi khí hậu nhằm cắt giảm, giới hạn ô nhiễm không khí.
Ông McCain cũng nỗ lực hơn 1 thập niên để có thể đạt được sự đồng thuận lưỡng đảng về cải cách nhập cư, trong đó bao gồm siết an ninh biên giới cùng với việc cấp quyền công dân cho hàng triệu người nhập cư trái phép.
Dự luật được ông hỗ trợ soạn thảo vào năm 2013 đã được Thượng viện thông qua nhưng lại không được Hạ viện chấp nhận.
Bảo vệ ông Obama trong chiến dịch tranh cử 2008
Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2008, ông McCain đã lên tiếng bảo vệ ứng viên tổng thống khi đó là ông Barack Obama sau khi một cử tri trong một cuộc vận động tranh cử nói rằng bà ấy không tin tưởng ông Obama vì ông ấy là "người Ả rập"."Không, thưa bà. Ông ấy là một người đàn ông của gia đình, một người tử tế, một công dân của chúng ta. Tôi chỉ có bất đồng với ông ấy một số vấn đề cơ bản. Nhưng bản chất chiến dịch tranh cử vốn là vậy", ông McCain nói khi tỏ ra tôn trọng đối thủ ở đảng Dân chủ trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng.
Ông cũng nói thêm: "Tôi ngưỡng mộ Thượng nghị sĩ Obama và những thành tích của ông ấy và tôi sẽ tôn trọng ông ấy. Tôi muốn tất cả mọi người đều được tôn trọng và hãy chắc chắn rằng chúng ta cũng thế. Bởi vì đó là cách mà các vấn đề chính trị nên được vận dụng như vậy ở Mỹ".
Khi thất bại nặng nề trước ông Obama trong cuộc chạy đua tranh cử vào tháng 11/2008, ông McCain đã có bài phát biểu thừa nhận thất bại ấn tượng, thừa nhận ý nghĩa lịch sử từ chiến thắng của ông Obama, đặc biệt là ý nghĩa với người Mỹ gốc Phi.
"Đây là một cuộc bầu cử lịch sử, tôi nhận ra ý nghĩa đặc biệt của nó đối với người Mỹ gốc Phi và niềm tự hào của họ đêm nay. Tôi luôn tin rằng nước Mỹ tạo ra cơ hội cho tất cả mọi người", ông McCain nói.
Ông McCain thừa nhận thất bại trong cuộc chạy đua tranh cử với ông Obama
Đối đầu với Tổng thống Trump
Mặc dù cùng là người của đảng Cộng hòa, nhưng ông McCain đã tỏ những bất đồng quan điểm với Tổng thống Donald Trump, thậm chí ngay từ khi ông Trump tranh cử hồi mùa hè 2015.
Ông McCain đã rút lại ủng hộ đối với ông Trump vào tháng 10/2016, chỉ khoảng 1 tháng trước cuộc bầu cử tổng thống sau khi xuất hiện đoạn ghi âm được cho là ghi lại những lời lẽ không chuẩn mực của ông Trump về phụ nữ.
Ông McCain công khai chỉ trích ông Trump khi ông tranh cử cũng như khi đã trở thành tổng thống. Ông đặc biệt chỉ trích chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống Trump, và cũng phản đối những chính sách nhập cư hay biến đổi khí hậu của chính quyền ông Trump.
Phản đối thẩm vấn bằng cực hình
Ông McCain là một trong những tiếng nói gay gắt phản đối việc CIA từng dùng các biện pháp cực hình để thẩm vấn các nghi phạm khủng bố. Với vai trò Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, ông McCain phản đối bổ nhiệm bà Gina Haspel làm giám đốc CIA vì bà không trả lời thỏa đáng các câu hỏi về vai trò của bà trong chương trình thẩm vấn bằng cực hình.
"Tôi tin người Mỹ có quyền và nghĩa vụ được biết điều gì đang diễn ra trên danh nghĩa của họ, liệu những việc làm đó có hay không phục vụ lợi ích của người Mỹ”, ông McCain nói.
Cứu vãn di sản của Obama
Hôm 28/7/2017, Thượng nghị sĩ McCain đã khiến nhiều người, đặc biệt là đảng Cộng hòa của ông, bất ngờ khi ông phủ quyết dự luật của đảng này nhằm xóa bỏ Chương trình chăm sóc y tế Obamacare, một di sản của cựu Tổng thống Barack Obama. Lá phiếu của ông McCain đã ngăn chặn nỗ lực của đảng Cộng hòa nhằm xóa bỏ Obamacare.
Trước khi bỏ lá phiếu quyết định này, ông đã có bài phát biểu trước Thượng viện để kêu gọi các thượng nghị sĩ "xốc lại" Thượng viện. Quyết định được đưa ra một tuần sau khi ông bị phát hiện một khối u não.
Minh Phương Theo USA Today
Cựu quản giáo nhà tù Hỏa Lò kể lại tù binh John McCain "bướng bỉnh"
Dân trí Trong thời gian bị giam giữ tại nhà tù Hỏa Lò, cựu phi công hải quân Mỹ John McCain, người qua đời hôm 25/8, tỏ ra là người khá bướng bỉnh nhưng những trải nghiệm đó đã giúp ông có cái nhìn khác về chiến tranh và luôn nỗ lực hàn gắn quan hệ Việt Nam-Mỹ.
>> Người dân đặt hoa tưởng niệm Thượng nghị sĩ McCain bên hồ Trúc Bạch
>> Lãnh đạo thế giới tiếc thương ông John McCain
>> Cuộc đời thăng trầm của “người hùng nước Mỹ” John McCain
Đại tá Trần Trọng Duyệt, cựu Trại trưởng nhà tù Hỏa Lò (Ảnh: AFP)
Một tù binh "bướng bỉnh"
Từng là tù binh chiến tranh tại nhà tù Hỏa Lò, cựu phi công hải quân Mỹ John McCain tỏ ra là một người ngay thẳng, ham đọc sách nhưng cũng khá bướng bỉnh, thường xuyên tranh luận với các quản giáo về cuộc chiến.
Một trong số họ là cựu Trại trưởng nhà tù Hỏa Lò, Đại tá Trần Trọng Duyệt. Ông nhớ những lần tranh luận với tù binh bướng bỉnh McCain và ấn tượng với việc ông McCain không bao giờ lung lay quan điểm.
"Tôi ấn tượng với sự bướng bỉnh, không dễ dao động của ông ấy mỗi khi chúng tôi tranh luận", ông Duyệt chia sẻ với AFP. Hàng chục năm sau khi tham chiến, bị bắt giam sau đó được thả tự do, ông McCain đã ra sức vun đắp cho mối quan hệ Việt Nam-Mỹ.
Ông McCain bị bắt giam 5 năm rưỡi trong nhà tù Hỏa Lò vào tháng 10/1967 sau khi chiếc máy bay do ông điều khiển bị bắn rơi ở hồ Trúc Bạch. Khi đó, ông bị thương nặng ở chân và 2 cánh tay.
Các quản giáo đã nhanh chóng biết được rằng, cha của ông McCain là một đại tá hải quân Mỹ và vì vậy từ đó ông được gán biệt danh “Thái tử”.
Ông McCain vốn là một phi công hải quân Mỹ. (Ảnh: Reuters)
Dạy tiếng Anh và coi nhau như bạn
Thời gian đầu bị bắt giam tại nhà tù Hỏa Lò, ông McCain bị giam riêng biệt và mắc bệnh lỵ. Trong nhiều tháng, ông chỉ ăn bánh mỳ và súp bí đỏ. Trong cuốn hồi ký sau này, McCain kể lại ông đã tìm cách thoát khỏi trầm cảm, đơn độc bằng việc trêu chọc lính canh.
Trả lời phỏng vấn hồi đầu năm nay, ông Duyệt nói: "Người Việt Nam đã cứu ông ấy".
Ông Duyệt cũng kể lại, vào khoảng thời gian cuối cùng khi ông McCain ở nhà tù Hỏa Lò, mối quan hệ giữa họ bắt đầu gần gũi hơn. "Ngoài giờ làm việc, chúng tôi coi nhau như những người bạn. Ông ấy dạy tôi tiếng Anh, ông ấy rất có khả năng sư phạm", Đại tá Duyệt nói.
Ông Duyệt cũng nhớ những lần hai người trò chuyện vui vẻ về gia đình, về những chuyến đi và cả về phụ nữ.
Trang phục phi công của ông John McCain được trưng bày tại bảo tàng nhà tù Hỏa Lò. (Ảnh: AFP)
Vun đắp quan hệ Việt-Mỹ
Thượng nghị sĩ John McCain (ngoài cùng bên phải) trong một lần thăm lại Việt Nam. (Ảnh: Đại sứ quán Mỹ)
Ông John McCain qua đời chiều 25/8 sau một thời gian dài chống chọi với căn bệnh ung thư não quái ác.
Sau khi giải ngũ vào năm 1981, ông McCain bắt đầu tham gia vào chính trường và trở thành Thượng nghị sĩ Arizona vào năm 1986. Ông được coi là một thượng nghị sĩ có tầm ảnh hưởng lớn trên chính trường Mỹ cho đến khi trút hơi thở cuối cùng.
Những trải nghiệm sau khi tham chiến và bị bắt giam tại Việt Nam dường như đã giúp ông có cái nhìn khác về chiến tranh. Do vậy, sau khi giải ngũ và theo con đường chính trị, ông luôn vận động để bình thường hóa quan hệ Việt Nam-Mỹ, gạt bỏ quá khứ, hướng tới tương lai.
"Sự cởi mở của ông ấy đối với Việt Nam và việc sẵn sàng trở lại thăm Việt Nam, ôn lại những kỷ niệm cũ có lẽ đã giúp hàn gắn rất nhiều vết thương", Alvin Townley, tác giả cuốn Defiant viết về những tù binh Mỹ ở Hỏa Lò, nhận định.
Ông McCain đã trở lại thăm Việt Nam vài lần kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ vào năm 1995. Ông thậm chí cũng thăm lại nhà tù Hỏa Lò.
Đại tá Duyệt vẫn chưa có dịp gặp lại ông McCain nhưng ông từng tâm sự rằng: “Nếu ông ấy trở lại Việt Nam, tôi sẽ chào đón ông ấy không phải giữa một cựu tù binh và một cựu quản giáo mà là giữa hai cựu chiến binh ở hai mặt trận và gặp lại nhau trên tinh thần hòa giải”, ông Duyệt nói.
Khi nhận được tin ông McCain đã về thế giới bên kia, ông Duyệt buồn bã nói: “Nếu có thể hay gửi lời chia buồn của tôi tới gia đình ông ấy”.
Minh Phương
Theo AFP
